Herri bat, ekintza bat
'Herri bat, ekintza bat biodibertsitatearen alde' da Vital Fundazioak, Arabako Foru Aldundiak eta Murgiako BHIk gidatutako proiektua, gure ekosistemaren biodibertsitatearen aldeko kultura sortzeko eta Arabako Lurralde Historikoko herrietan baliabide naturalak modu parte-hartzailean kudeatzeko. Garapen Jasangarriaren aldeko Arabako 2030 Aliantza buru duten proiektuen multzoan kokatzen da ekintza, eta Garapen Jasangarriko 15. Helburua, Lehorreko Bizitza deritzona, du ardatz.
Hiru erakunde sustatzaileek lurraldeko biodibertsitateari eustea planteatzen dute, bertako bizilagunak inplikatuz, partekatu daitezkeen natura-ingurune bateko esperientzien bidez.
Parte-hartzearen eta pertsonekiko hurbiltasunaren ikuspegitik, proiektuak eremu bakoitzeko eragileen (bizilagunak, ikastetxeak, elkarteak…) belaunaldi-trukea eta parte-hartze aktiboa sustatzen ditu, eta egun jardunean ez dauden jarduerak eta lanbideak berreskuratzea, baita ondarea ere. Belaunaldi-truke hori eta tradizioen ezagutza funtsezkoak dira ekosistemek urteetan zehar izan duten bilakaera ezagutzeko eta gure ekintzen eraginez eraldatuta egon daitezkeen eremuak berreskuratzeko.
2022ko edizioa
Bigarren edizio hau Arabako Lautadako Koadrilan garatzen ari da, baina beste herri batzuetan ere egingo dira jarduerak, hala nola Lapuebla de Labarcan eta Baranbion. Orain arte, hamar jarduera egin dira zortzi herritan, eta guztira 270 pertsonak hartu dute parte.
- 1. Gilierna: 2021ean fruta-arbolei buruz eman zen hitzaldiari jarraipena emateko, inausketa praktikoa egin da fruta-arbolak dituen lursail batean.
- 2. Lapuebla de Labarca: ASSA ikastolan hegaztien eta kiropteroen (saguzarrak) habia-kaxak muntatu eta eraikitzeko bi jardunaldi egin dira. Habia-kaxak ikastolaren barruan jarri ziren hegaztientzako bi janlekurekin batera.
- 3. Olabarri: 2021ean burutu zen habia-kaxen jardueraren ondoren, Olabarri herriak ekimena errepikatzea eskatu zuen. Tailerrarekin batera, hiri inguruetako hegazti ohikoenak ezagutzeko hitzaldi bat eman zen.
- 4. Añua: Geroa ikastolarekin batera erlategi bat jarri da ikastetxeko ikasleek beren erlategiak ezagutu eta zaindu ditzaten. Erlategiak finka batean kokatu dira eta, gainera, lankidetza-aliantza bat sortu da finka horrekin. Gaztandegi bateko ahuntzak ere bazkatzen dira finka horretan.
- 5. Gauna: Aromatikoak eta zuhaixka-landareak landatu dira, intsektu polinizatzaileei mesede egiteko. Kasu honetan, landaketa herriko hirigunean bertan egin zen, eta, horrela, hiri-inguruneko lorategiak aprobetxatu ziren intsektuentzako giro egokiak sortzeko.
- 6. Albeniz: Hegaztientzako eta kiropteroentzako habia-kaxak sortu eta kokatu dira, aromatikoak eta zuhaixkak landatzearekin batera, intsektuei mesede egiteko. Herri barruan bertako faunarentzat egokiak diren inguruneak sortzeko jarduera bi.
- 7. Ozaeta: Barrundiako ikastolan aromatiko-landaketa bat egin da bere baratzean, eta habia-kaxen tailer bat hegaztientzat eta basoko kiropteroentzat, haritz-baso txiki batean jarri direnak.
- 8. Opakua: Gaueko harrapari txikien habia-kaxak egin eta kokatu dira, hala nola hontza edo urubia, baita hegazti txiki eta ertainentzat ere. Opakua herriaren inguruan kokatu ziren.
2021eko esperientzia pilotuaren balantzea
Urtean zehar, hamahiru jarduera-proposamen burutu ziren Gorbeialdeko koadrilan: Legutio, Manurga, Altube, Murgia, Uzkiano, Olabarri, Luko, Gillerna, Zarate, Murgiako, Villodas, Ametzaga eta Langraiz Oka.
Zuhaitz eta espezie aromatikoen landaketarekin lotutako ekintzetan, programak hektarea bat inguru basoberritzea lortu zuen hainbat herritan.
Lehenengo edizioaren amaieran, 2021ean, 694 pertsonak hartu zuten parte zuzenean. % 90ek oso positiboki baloratu zuen esperientzia.
