Herria
Oso herri zaharra da, Gazetarekin batera agertzen baita Tarifa hartzeko ekarpenaren banaketan, 900 marabedi emanez. Anfora bat aurkitzeak bere erromatar jatorria adierazten du.
Landa-arkitektura herrikoiaren erakusgarri, herriaren sarreran bi solairuko etxe bat ikus dezakegu, beheko solairuan harrizkoa eta lehenengo solairuan adreilu eta egurrezkoa. Aipatzekoa da, halaber, Lazkano eta Larrintzarren etxea, tenpluaren parean dagoena, XVII. mendekoa.
Eliza zoragarria, XIII. mendeko abside ikusgarriarekin, Elizbarrutiko Erdi Aroko alerik onenetakoa da. Absidearen egitura bakarra da Arabako artean. Bere leihate zorrotz ederrak nabarmentzen dira, oso landuak, lore apaindurekin, errosetekin eta zurtoin kurbatuekin. Aipamen berezia merezi dute presbiterioko eta erdiko habearteko gangetako pinturek. Absidearen eta presbiterioaren goiko aldea apaintzen duten pintura okre, gorri eta urdinez osatutako multzoa da, eta gazteluak eta irudiak ageri dira bertan. Alaizako elizan agertu zirenen antzekoak dira. Merezi duen Erdi Aroko beste polikromia bat zeruko Jerusalem hiria izan zitekeenaren irudikapen bat da, bere horma batean, portadaren gainean zuen hasierako kokapenetik aldendua izan zena, harresiz inguratutako hiri bat irudikatzen duena, dorre eta banderak haizetan kulunkatzen dituena.
Sentitzen dugu. Ez dago hortik igarotzen den ibilbiderik.