Aiarako Batzarrak, Zaraobeko Zelaian izendatu edo hautatu ondoren, Amurrioko irteeran, Aiarako Andre Maria elizan biltzen ziren, Aiarako elizarik zaharrenean.

Jasokundeko Andre Mariaren parrokia XVII. mendekoa da, nahiz eta bere jatorria XII. mendekoa izan. Portada Arabako erromanikoaren adibidea da. 1167ko hilarri bat dago.

Barruan Erdi Aroko bi hilobi kontserbatzen dira, tradizioaren arabera, Don Vela kondearena,  XI. mendeko lehen Ayalatarra, eta bere seme Vela Velazquezenak dira.

XV. mendean eraikitako Txabarri Dorrea eta Atxa eta Cerrajeria jauregiak mantentzen dira oraindik, biak XVIII. mendekoak, guztiak ere fatxadetako armarriak dituzte.

Jauregi kategoriarik ez badu ere, Aretxa eta El Arenal baserrien edertasuna azpimarratzekoa da.

Udalak eta elizak eraikuntza-sinbiosi multzo bitxia osatzen dute. Bi dorrez osatutako multzo bat osatzen dute, bata elizakoa eta bestea, antzekoa, Aiarako espetxea izan zena. Han zegoen udaletxea, hiru giltzadun bere artxiboa eta hauteskundeetarako zilarrezko bolekin.

Bost dira desagertutako baselizak: Santa Luzia, Magdalena, San Migel, Zubialdeko San Sebastian eta San Bizente.