Done Jakue bideak zeharkatzen duen Arabako Lautadako herria.

Herri honi buruzko lehenengo albistea 1040. urtekoa da, bere elizaren lehen datu historikoa XII. mendean agertzen den arren. San Roman elizara sartu aurretik, erromanikotik gotikorako trantsizioko leihate zoragarriak harritzen zaitu, absidean, giza irudien erliebeekin. Eta tenplura sartzerakoan, atentzioa ematen du portada erromaniko bitxiak. Baina ustekaberik handiena erretaula da. XVI. mendeko harri polikromatuzko obra zoragarria.

Baina bitxia da herri hau "Ezkerekotxako tuneleko altxorra" izenekoak ospetsu eta ezagun egin izana. 1953ko martxoaren 15ean, 17 urteko gazte batek Erregeen Ama Birjinaren altxorreko bitxi batzuk lapurtu zituen Sevillako katedralean. Trenean zihoan ihes Sevillatik Parisera. Herri hartatik igarotzean, trenean zihoazen poliziaren zerbitzu sekretuek inguratu zuten, eta komunera joan zen, non harrapakinaren zati bat bota baitzuen.

Kasualitatez, trena tunel batetik igarotzen ari zen, eta bitxiak trenbidean barreiatu ziren. Gazteak trenean jarraitu zuen Parisera arte, eta han atxilotu zuten. Dirudienez, Ezkerekotxan lan egiten zuen trenbide-zaintzailea bitxiak aurkitzen hasi zen, eta saldu eta oparitu egin zituen. Poliziaren belarrietara iritsi zenean, jendea atxilotzen hasi ziren, batez ere Aguraingo saltokietakoak.