Herria
Inguruko herri garrantzitsua da, bere izena daraman leinuaren egoitza baita. Jaurerri kuartandar txikien jatorria izan zen: Corcuerakoa, Artazuelakoa, Ermenetukoa eta Torturakoa, eta bakoitzean bere monasterioa egon zen.
XII. mendean herriaren sarreran eraikitako dorretxeak, San Pedro elizaren ondoan, Euskadiko erromatar batailarik zaharrenaren lekukotasunik zaharrena du, Andagosteko guduarena, hain zuzen ere.
Eraikina, behe Erdi Aroko zentro bat izan zen, izaera erlijioso eta erresidentzialekoa. Monasterio txiki batek, defentsa-dorre batek eta beste zerbitzu-etxe batzuek osatzen dute. Arkupearen barruan, Urbinatarren bi armarri daude, atearen gainean errepikatzen direnak. Eliza Arabako zaharrenen artean dago.
Sentitzen dugu. Ez dago hortik igarotzen den ibilbiderik.